Üniversite Bu mudur?

Sayın Cumhurbaşkanımızın Akademik Yıl Açılış Töreninde yaptığı konuşmaları çok değerli buluyorum. Çünkü kendisi üniversiteleri toplumun ve hayatın tam merkezine koyan, onların dinamik, üretken, özgür ve gelişmiş olmasını isteyen birisi. Aksi takdirde durağanlaşacağımızı ve sonrasında eğitim, kültür, sanat, bilim ve sanayide sorunlar yaşayacağımızı biliyor.

Üniversiteleri sadece bilim ya da meslek öğrenme yeri gibi görmek sığ bir bakış açısıdır. Onlar kültür aktarımına ve gelişimine öncülük eder, döneminin fikirler sistemini inşa eder, her alanda toplumun seviyesini yükseltirler. Bu nedenle, her ne kadar “nitelik” kısmında haklı bulduğum taraflar varsa da, “nicelik” kısmındaki eleştirilere katılmıyorum. Türkiye, üniversitelerin “altyapı ve kaynakları” konusunda bence son derece değerli ve büyük atılımlar gerçekleştirdi son birkaç yılda. Ancak bazı hususlar var ki bence burada durup düşünmemiz gerekiyor. “First is first”: Bilim.

Son yıllarda üniversitelerin “itibarı” diyelim, abidik gubudik sıralamalarla (ranking) ölçülür olmaya başlandı. Bu sıralamalar “kime göre, neye göre”dir ve manipule edilmeleri son derece mümkündür. Bu nedenle sağa sola bakınmayın, ben size en iyi sıralamayı söyleyeyim: Ürettiğin bilim, adından bahsettiren bilim insanın NOKTA. Üniversite BUDUR.

İkinci konu: Özgürlük. Sebeplerini burada tartışmak, siyasi polemiklerle boğuşmak istemiyorum, üniversitelerimiz özgür değil. Bu sorun kolay kolay çözülecek gibi de değil, değil NOKTA.

Üçüncü konu ve en önemli konu: Üniversiteler değişiyor, dönüşüyor ve belki de mevcut halleriyle ölüyorlar. Yukarıdaki iki temel bariyeri daha aşamamış bir toplum bu dönüşüme ne şekilde refleks gösterebilecek?

İslam şehirlerinin kapısına “Bilgi ve erdem, kılıç ve silahtan üstündür” yazıldığı müreffeh dönemlerden, ilmiye sınıfının topluma rehberlik etme vasfını yitirdiği gerileme ve çöküş dönemlerine… İslam dünyası yerinde sayarken veya kan kaybederken, üniversitelerin öncülüğünde Amerika ve Avrupa yükselen güç haline gelmiştir. Tarih tekerrür mü edecek, yoksa bizde de elini taşın altına koyabilecek cesur ve bilge insanlar var mı göreceğiz.

Cumhurbaşkanımız atyapı ve kaynaklar konusunda bence kendi üzerine düşeni fazlasıyla yaptı. Artık biraz da bizler adımlar atsak, küçük belki ama sağlam adımlar.

Akademik yıl milletimize ve tüm insanlığa hayırlı olsun!